Dekatyzacja tkanin - czym jest i jakich materiałów dotyczy?
Dekatyzacja tkanin to pojęcie, którego znaczenia nie zna wielu klientów. Stąd spróbowaliśmy w tym wpisie blogowym wyjaśnić na czym polega ten proces. Chcemy abyście Państwo wiedzieli nie tylko czym jest dekatyzacja tkanin, ale także uświadomili sobie jakich materiałów może dotyczyć.
Czym jest dekatyzacja tkanin?
Dekatyzacja to proces obróbki cieplnej tkanin, podczas którego dochodzi do usystematyzowania struktury materiału. Dekatyzację przeprowadza się poprzez nagrzanie tkaniny strumieniem pary, a następnie ochłodzenie jej kąpielą w zimnej wodzie. Para stosowana jest ze względu na swoje właściwości penetrujące - lepiej wnika między pojedyncze włókna. Powoduje to, że materiał ulega spulchnieniu. Dzięki temu podczas chłodzenia zimną wodą, włókna mają miejsce by lepiej się ułożyć. Często by uniknąć szoku materiałowego przed wprowadzeniem tkanin pod strumień pary kąpie się ją w ciepłej wodzie o temperaturze 50-70 stopni. Dodatkową zaletą towarzyszącą temu procesowi jest oczyszczenie tkaniny z mikrobów, zanieczyszczeń produkcyjnych oraz innych niechcianych związków (para wodna jest reaktywnym związkiem neutralizującym większość substancji lotnych odpowiadających za brzydki zapach).
Dlaczego warto dekatyzować tkaniny?
Dekatyzacja ma jeden główny cel - ma zapewnić stabilizację wymiarów tkaniny i zapobiec zmianie wielkości produktów z niej powstałych. Dzięki temu ubrania uszyte z materiałów dekatyzowanych będą znacznie mniej wrażliwe na działanie wilgoci i skrajnych temperatur. Jest to szczególnie wartościowe w przypadku odzieży pranej w pralkach i przy jasnych materiałach, które pierze się w wyższych temperaturach.
Rodzaje dekatyzacji
Istnieje parę kryteriów podziału dekatyzacji. Podział może nastąpić ze względu na wykorzystywane maszyny lub używane medium. Ze względu na technologię można wyróżnić następujące typy:
- dekatyzacja ciągła - stosowana w przemyśle dla dużych partii tkanin. Przemysłowe maszyny są wyposażone w cylindry parowe, a sam proces przypomina linię przemysłową,
- dekatyzacja partiowa - każdy etap tego procesu przeprowadza się w oddzielnej, wydzielonej wannie,
- dekatyzacja na sucho - w tym przypadku głównym aspektem jest praca mechaniczna. Materiał jest rolowany na wałkach o zmiennej temperaturze. Ten rodzaj dekatyzacji jest najmniej inwazyjny, co jednak wpływa na znacznie słabszy rezultat,
- dekatyzacja ręczna - można przeprowadzić ją w każdym miejscu z dostępem do wody i źródła ciepła, nawet w domu. Jako źródła pary można użyć żelazka, parownicy lub garnka z durszlakiem. Wystarczy postępować zgodnie z instrukcjami z pierwszego akapitu.
Jakie tkaniny można dekatyzować?
Sam zabieg dekatyzacji wywodzi się z obróbki wełny. I to wciąż wełna jest najczęściej dekatyzowanym materiałem. Choć proces ten ma również sens w przypadku innych materiałów, szczególnie naturalnych, takich jak bawełna czy len oraz ich mieszanek. Z materiałów sztucznych dekatyzuje się głównie tkaniny poliestrowe.Trzeba pamiętać o tym, by dekatyzowany materiał cechował się odpowiednią wytrzymałością termiczną, czyli wytrzymywał temperaturę minimum 100°C. Dodatkowo warto wiedzieć, czy materiał nie był już wcześniej dekatyzowany. Powtórzenie tego procesu mija się z celem, a dodatkowo może osłabić strukturę tkaniny.
Najważniejsze zasady związane z procesem dekatyzacji
Po pierwsze trzeba upewnić się co do składu tkaniny. Jeśli tkanina zawiera np. domieszkę elastanu, to proces może doprowadzić do katastrofy. Warto też uważać przy dekatyzacji barwnych materiałów - nie bez powodu kolorowe ubrania pierze się w niższych temperaturach. Część barwników, takich jak granat czy czerwień, jest wrażliwa warunki zewnętrzne.
Dodatkowym aspektem jest symetryczność prowadzenia procesu - trzeba pamiętać, że nasiąknięta tkanina zwiększa swoją masę. Jeśli dekatyzujemy ręcznie materiał swobodnie przewieszony poczynając od jednej strony, to możemy doprowadzić do jego rozciągnięcia poza granicę rozciągania sprężystego i ulegnie on stałej deformacji.
Trzecią istotną zasadą jest zabezpieczenie brzegów tkaniny. Dekatyzacja to proces, w którym materiał aktywnie pracuje, przez co włókna znajdujące się na brzegach mogą “uciekać” z dekatyzowanej tkaniny. Choć nie ma to wpływu na jakość, to może powodować ubytki materiału.
