Jakie tkaniny na stroje historyczne?

Chcąc uszyć strój historyczny najlepiej jest sięgnąć po takie materiały, które były używane w interesującym nas okresie historycznym. Jeśli chcemy odtworzyć taki strój bardzo dokładnie, musimy zapoznać się nie tylko z rodzajem materiału, ale również z technologią w jakiej był wytwarzany, rodzajem splotów, barwnikami jakie były wówczas używane. W przypadku kiedy nie jest wymagane tak precyzyjne odwzorowanie wystarczy, że sięgniemy ten sam rodzaj tkaniny.

Tkaniny stosowane w czasach historycznych

Współcześnie znamy bardzo wiele rodzajów tkanin. Producenci dysponując niejednokrotnie mocno skomplikowanymi maszynami potrafią wytworzyć materiały różniące się rodzajem splotu, strukturą kolorystyką, fakturą zewnętrzną, a także grubością i właściwościami pozwalającymi na wielorakie zastosowanie. Jednak mimo osiągnięć współczesnej techniki, to jeśli chodzi o materiał wyjściowy, zwłaszcza pochodzenia naturalnego, to nie zmienił się i znany jest od tysięcy lat. Znając materiały i technologie stosowane w konkretnym okresie historycznym możemy z dużą dokładnością odtworzyć każdy strój.

Len

Len był łatwy w uprawie i jego przędzeniem oraz tkaniem zajmowano się zarówno w miastach jak i na wsi. Produkcja płótna lnianego także w Polsce była duża. Potrafiono je wyrabiać w całej gamie różnych grubości. Len często poddawano farbowaniu, co wpływało na podniesienie jego dodatkowych walorów. Nie trzeba do tego było skomplikowanej wiedzy czy sprzętu, więc płótno farbowano nawet na wsi. Płótna lnianego używano przede wszystkim na bieliznę i jako materiał wzmacniający np. podszewki, warstwy przeszywania. Znane są jednak przykłady lnianych ubiorów takich jak suknie czy spodnie. W wiekach średnich prawdopodobnie nie szyto ubiorów wierzchnich z lnu uważają, iż jest materiałem zbyt mało reprezentacyjnym. Len na metry był i jest nieprzerwanie stosowany z powodzeniem do dziś i jest jednym z głównych materiałów tkackich. Przystępując do szycia stroju historycznego zapewne spotkamy się z wyrobami lnianymi niezależnie jakiego okresu będzie dotyczył.

Bawełna i barchan

Bawełna znana jest od kilku, a nawet kilkunastu tysięcy lat. Do Polski surowiec ten sprowadzany był już od czasów średniowiecznych w całości ze wschodu. Produkowano z niego bawełnianych tkanin. Mimo, że nie był to materiał najprostszy w obróbce, to szybko zawojował rynek środkowoeuropejski, będąc w późnym średniowieczu tkaniną stosowaną przez biedniejsze warstwy społeczeństwa. Nici bawełniane łączono z lnianymi tworząc tak zwany barchan, czyli lewostronnie drapaną tkaninę lnianobawełnianą. Nie była ona zbyt gruba i stosowano ją do podobnych celów co len, jako tkaninę przede wszystkim konstrukcyjną lub bieliźnianą. Stuprocentowa bawełna była tkaniną sprowadzaną, a więc prawdopodobnie dużo droższą niż tkana z lokalnych upraw. Z upływem czasu również tkaniny z czystej bawełny stawały się bardziej dostępne i popularne. Współcześnie jest to jeden z najpowszechniejszych materiałów. Można zatem stwierdzić, że szyjąc stroje historyczne z całą pewnością będziemy potrzebować tkaniny bawełnianej.

Wełna

Sukno wełniane znane jest już od VII w p.n.e. W Polsce było podstawowym typem materiału używanym do produkcji okryć od samego początku istnienia państwa. Technologia wytwarzania wełnianej tkaniny dość szybko się rozwijała i na początku XV w. była już dość skomplikowana. Dzięki zastosowaniu różnych technik, potrafiono uzyskać wełnę o różnorodnych splotach, fakturach oraz grubości, od bardzo gęsto tkanych, po lekkie i cienkie. Możliwe też było uzyskanie różnych wzorów oraz równe barwy. Z tego co wiadomo ceny wełny barwionej były na tyle przystępne, że mogła sobie na nią pozwolić zamożniejsza ludność wiejska. Cena związana była z jakością. Dobrze tą zależność obrazuje sprowadzone na zamówienie dworu Jagiełły czarnego sukna brukselskiego, które kosztowało aż 1,5 grzywny za łokieć. W związku z tym czarna wełna raczej nie będzie potrzebna do szycia strojów z tamtej epoki chyba, że dotyczyła będzie osoby bardzo zamożnej. Natomiast jako materiał wyjściowy jest bardzo popularny do dziś i późniejsze epoki będą obfitowały w stroje z sukna wełnianego.

Jedwab

Jedwab wytwarzano już w starożytnych Chinach, około 3600 roku p.n.e. Był chyba najcenniejszą i najbardziej luksusową tkaniną jaką można było dostać w średniowieczu. Stolicą Europejskiego jedwabiu już od X w. były Włochy, do których importowano tkaniny. Włosi prowadzili również hodowlę jedwabnika morwowego na półwyspie Apenińskim i dość szybko, bo w XIV w.mają już w Europie właściwie monopol na jedwab. Tak więc jedwab z pewnością nie był w Polsce nieznany i można niekiedy spotkać go szyjąc stroje historyczne. Wiadomo jednak, że był to cały czas towar luksusowy, z którego szyto stroje reprezentacyjne dla bardzo zamożnych osób.

Inne materiały wykorzystywane w przeszłości

Oprócz wymienionych tkanin jakie używane były w mniej lub bardziej odległej historii, do uszycia strojów z epoki niezbędna będą również inne materiały. Warto zapoznać się jakie to były materiały, aby nasz strój uzyskał bardziej wiarygodny wygląd.

Futra i skóry

Są to materiały stosowane przez człowieka od niepamiętnych czasów. Również szeroko używane w Polsce. Przemysł skórzany na naszych terenach był bardzo rozwinięty i jest obecnie dobrze zbadany. Skóry pozyskiwano z hodowli i z łowiectwa. Często też importowano je z Rusi oraz Litwy. Najczęściej była to garbowana skóra bydlęca, a także owcza, koźlęcia, końska i zwierząt jeleniowatych. Garbowanie był techniką zaawansowaną, pozwalającą na uzyskanie różnego rodzaju skór – twardych do podeszew, miękkich i rozciągliwych, zamszowych oraz pergaminu.Futra natomiast były niektóre towarem eksportowym Polski w XIII i XIV w., inne sprowadzano ze wschodu.

Barwniki

Wybór koloru wydaje się być sprawą o niewielkim znaczeniu i raczej kosmetyczną, ale w rzeczywistości jest bardzo ważny, gdyż nadaje charakter wykonanego stroju. Nawet precyzyjnie skrojony i uszyty strój, gdy do barwienia użyjemy chemicznie wyostrzonych i nadmiernie jaskrawych barw, będzie wyglądał sztucznie i swoim wyglądem bardziej przypominał kostium teatralny niż rekonstrukcję.