Z czego uszyć stroje ludowe?

Strój ludowy, jak określa się współcześnie odświętny ubiór chłopski, stanowił i nadal stanowi bardzo ważny znak określający przynależność regionalną osób go noszących. Powstawał zazwyczaj z takich materiałów, na jaki pozwalały warunki, w jakich żyli wówczas mieszkańcy wsi. W ostatnich latach stał się on również kostiumem zespołów folklorystycznych, a także inspiracją dla wielu projektantów odzieży.

Dobieranie materiału na strój ludowy

Podobnie jak w każdym kraju na świecie, tak i w Polsce rdzenni mieszkańcy poszczególnych regionów tworzyli charakterystyczne dla tego regionu stroje zwane ludowymi. W różnych częściach ziem polskich strój ludowy przybrał różnorodne formy. Wynikało to z położenia geograficznego, warunków klimatycznych, tradycji stosowania pewnych surowców. Niezależnie jednak od regionu zawsze były to wyroby z wełny, lnu, skór baranich i bawełny, a we wcześniejszych wiekach barchanu. Jakość materiałów i bogactwo zdobień w dużej mierze uzależnione były od sytuacji gospodarczej regionu oraz bliskości ośrodków przemysłowych czy szlaków handlowych.Bardzo ważnym elementem stroju były jego zdobienia. Mimo, iż każdy region stosował bardzo charakterystyczny sposób zdobienia, to jednak ubrania poszczególnych osób różniły się detalami określającymi jego właściciela.Obecnie wyróżnić możemy ponad czterdzieści regionów w Polsce, które posiadają charakterystyczne dla siebie stroje. Główne różnice oprócz kroju stanowią zdobienia oraz wiodące barwy.

Klasyfikacja strojów ludowych

Przedstawiona klasyfikacja (Wikipedia) uwzględnia materiał, z którego został wykonany strój, typ kroju oraz sposób jego zdobienia:

• Ubiory wykonane z naturalnych, niebarwionych surowców (wybielone płótno, tkaniny lniano-wełniane, folowane sukno) o archaicznym kroju. Do tej grupy zalicza się stroje ze wschodnich regionów Polski (strój biłgorajsko-tarnogrodzki) i południowych (strój górali beskidzkich);
• Ubiory wykonane z tkanin samodziałowych w kolorowe pasy, prążki lub kratkę. Rozpowszechnione na terenie Polski środkowej, od Podhala do Wielkopolski (m.in. strój radomski, strój łowicki, strój kurpiowski, strój sieradzki, strój opoczyński, strój łęczycki);
• Ubiory szyte z tkanin manufakturowych lub importowanych i fabrycznych, o nieludowych formach krojów inspirowanych strojami szlacheckimi i mieszczańskimi. Występowały na terenie Polski północno-zachodniej, na terenie Pomorza, Wielkopolski i Kujaw, Dolnego Śląska i Śląska (m.in. strój kujawski, strój kaszubski, strój kociewski, strój bamberski, strój krakowski, strój cieszyński, strój żywiecki).

Tkaniny inspirowane strojami ludowymi

Łowickie pasy, kurpiowskie wycinanki, zakopiańskie hafty i inne folklorystyczne desenie nie odeszły jeszcze do lamusa, a tkaniny nimi inspirowane wcale nie stanowią niszy. Co jakiś czas wracają do łask i rozpalaja na nowo wyobraźnię projektantów. Nieustannie zachwycają mistrzostwem precyzji łużyckich wycinanek. Materiały z motywami inspirowanymi elementami ludowego rękodzielnictwa w połączeniu z aktualnymi trendami, zdobywają serca projektantów i klientów, dla których połączenie tradycyjnego ducha z nowoczesnymi formami stanowi swoiste odkrycie.

Replika stroju, czy kostium?

Zabierając się do uszycia stroju ludowego musimy sobie zadać pytanie, czy chcemy wiernie odwzorować konkretny strój, czy wystarczy, że będzie on łudząco podobny?

W zależności jaki strój chcemy uszyć, a zwłaszcza z jakiego regionu pochodzący, zastosowanie oryginalnych materiałów może być dość kłopotliwe lub bardzo drogie. Niektóre elementy, zwłaszcza zdobienia, wykonywane są ręcznie, co w znacznym stopniu utrudnia i podraża cały proces. Jeżeli jednak nie zależy nam na skrupulatnym odtworzeniu stroju, a raczej uszycia czegoś na wzór, to z powodzeniem możemy sięgnąć po ogólnie dostępne tkaniny. Na rynku znajdziemy bardzo dużo tkanin bawełnianych, czy lnianych bogatych w całą paletę barw i wzorów, a także wielobarwne sukna.

Najtrudniejszym etapem będzie wybranie konkretnego stroju, zapoznanie się z zastosowanym krojem i kolorystyką. Kolejny problem na jaki możemy napotkać, to misterne zdobienia. Często takie zdobienia były ręcznie wykonanymi haftami. Przy odrobinie wyobraźni i cierpliwości można zastąpić je odpowiednio dobraną koronką. Z pomocą mogą nam także przyjść materiały, które produkowane są z myślą o zastosowaniu jako pościel czy obicia mebli tapicerowanych inspirowane motywami ludowymi.